Coù moät soá caâu traû lôøi khoâng thoûa maõn veà giaùo lyù cuûa Sö Phuï laø ñieàu toâi khoâng thích. Moät caâu trong quyeån saùch nhoû Lôøi Phaùp Cam Loà ñaõ khieán toâi phaûi suy nghó nhieàu thaùng. Caøng ñoïc toâi caøng khoâng hieåu. Thaät söï noù coù yù nghóa gì?
Roài Sö Phuï ñeán Luaân Ñoân, toâi lieàn chuïp laáy cô hoäi ñeå hoûi Ngaøi.
"Toâi khoâng nhôù roõ töøng chöõ, nhöng cuoán saùch nhoû Lôøi Phaùp Cam Loà cuûa Sö Phuï, coù vieát ôû nôi naøo ñoù raèng ñoâi khi Ma Vöông cuõng coù theå laø Phaät vaø ñieàu ñoù coù nghóa laø neáu chính chuùng ta khoâng töï thaønh Phaät, chuùng ta seõ khoâng laø Phaät, toâi khoâng hieåu caâu naøy laém... Toâi coù vaøi yù, nhöng khoâng chaéc chaén laém."
"Ñöôïc roài, haõy noùi yù nghóa cuûa quyù vò. Tröôùc tieân haõy noùi veà söï hieåu bieát cuûa quyù vò ñaõ." Sö Phuï ñeà nghò.
Toâi noùi: "oà, theo hieåu bieát cuûa toâi laø ngay caû qua quyû cuõng coù theå moät ngaøy naøo ñoù trôû neân thieän laønh vaø cuõng coù theå thaønh Phaät, vì moãi ngöôøi ñeàu coù theå thaønh Phaät, ngay caû nhöõng ngöôøi xaáu. Vaø ñoù laø nguyeân do. Toâi khoâng hieåu roõ nghóa."
Sö Phuï traû lôøi: "oà, ñieàu naøy cuõng ñuùng theo moät nghóa. YÙ nghóa naøy laø nhö vaày: Ma vöông cuõng coù theå laø Phaät, vì nguyeân thuûy moïi söï ñeàu töø moät choán. Hö voâ laø, khôûi nguoàn cuûa moïi söï vieäc. Roài Ma vöông töø ñaâu ñeán, neáu khoâng phaûi laø töø thieân tính, töø Phaät tính, töø Thieân Quoác? Khôûi ñaàu, moïi chuùng ta ñeàu laø nhöõng vò minh sö, hay moät phaàn cuûa vò minh sö, moät phaàn cuûa söï saùng taïo, gioáng nhö moät phaàn cuûa chieác baùnh taùo, phaûi khoâng? Roài moãi ngöôøi chuùng ta mang moät vaøi ñieàu caù nhaân, khaùc bieät, gioáng nhö caùi naøy coù caø chua ôû treân, caùi kia coù naám, vaø mieáng pizza tieáp theo thì coù traùi oâ liu ôû treân, phaûi khoâng? Vaø coù phaàn thì nhoû hôn, coù phaàn thì lôùn hôn, caùi nhoû hôn thì cho treû con, coøn caùi lôùn hôn thì cho ngöôøi lôùn aên thí duï vaäy.
"Cho neân, khôûi ñaàu chuùng ta laø nhöõng vò minh sö, hay ít ra laø moät phaàn cuûa minh sö tính, nhöng roài chuùng ta muoán moät coù troø vui ôû theá giôùi naøy, neân chuùng ta môùi töï phaân chia mình ra. Moãi phaàn mang moät vai troø khaùc nhau. Cho neân ngöôøi naøy thì ñoùng vai Phaät, vaø ngöôøi kia thì ñoùng vai nghòch vôùi Phaät, cuõng gioáng nhö treân saân khaáu. Luùc ñaàu caùc dieãn vieân, ngheä só cuøng moät coâng ty, nhöng ngöôøi ñöôïc caét cöû laøm nhaân vaät chính thì phaûi thaät ñeïp vaø thaät noåi, coøn ngöôøi laøm ngöôøi giuùp vieäc, thì coâ ta phaûi maëc loaïi y phuïc naøo ñoù, cö xöû theo caùch naøo ñoù vaø coù moät thaân theå naøo ñoù (Sö Phuï cöôøi). Ñaïi khaùi vaäy.
"Cho neân chuùng ta ñeàu gioáng nhau. Nhöng khi chuùng ta xuoáng caûnh giôùi thaáp hôn, nhö theá giôùi naøy chaúng haïn, thì chuùng ta töø boû quyeàn laøm moät vò minh sö ñeå ñoùng moät vai troø khaùc. Cho neân, neáu quyù vò ñoùng tuoàng laâu quaù, coù theå quyù vò seõ queân maát nhöõng vieäc maø quyù vò ñaõ laøm treân thieân giôùi, hay queân maát mình laø ai, söï vó ñaïi cuûa quyù vò. Vì theá toâi noùi vôùi quyù vò raèng vò Minh Sö laø ôû beân trong quyù vò.
"Baây giôø neáu quyù vò muoán nhaän ra minh sö tính cuûa mình trôû laïi, thì haõy baét ñaàu ñi, haõy tìm kieám beân trong. Ñaõ töø laâu quyù vò tìm kieám beân ngoaøi ñeå laøm troøn vai tuoàng cuûa mình, muïc tieâu cuûa quyù vò, duø laø muïc tieâu gì, roài quyù vò queân maát. Cho neân baây giôø laø luùc haõy nhìn vaøo beân trong ñeå tìm söï vó ñaïi cuûa mình.
"Cho neân Ma vöông thöïc ra laø moät vai troø ñang ñoùng vì muïc ñích cuûa söï quaân bình saùng taïo, vì muïc ñích taïo theâm 'höông vò.' Neáu khoâng coù traùi nghòch, laøm sao quyù vò nhaän bieát ñöôïc phaàn kiaû Neáu quyù vò khoâng bao giôø thaáy moät ngöôøi ñaøn baø trong ñôøi, quyù vò seõ khoâng bao giôø bieát mình laø ñaøn oâng. Vì theá, phaûi coù Ma vöông, phaûi coù Phaät, ñaïi khaùi laø vaäy. Vì theá taát caû caùc vò minh sö ñeàu noùi raèng: 'Quyù vò ñeàu bình ñaúng. Quyù vò ñeàu laø con cuûa Thöô.ng Ñeá,' hay 'Quyù vò ñeàu laø Phaät, moïi ngöôøi ñeàu coù Phaät tính beân trong, vaø chæ coù moät thöïc söï laø nhö vaäy.'
"Nhöng ñieàu ñoù khoâng coù nghóa laø khi quyù vò nhìn moät ngöôøi naøo laøm ñieàu gì xaáu vaø quyù vò noùi laø toát. Khoâng, xaáu laø xaáu, toát laø toát. Vì muïc tieâu ñoù maø hoï xaáu hay hoï toát. Thöôïng Ñeá laøm nhö vaäy ñeå chuùng ta bieát ñieàu toát. Neáu khoâng coù xaáu, chuùng ta khoâng bieát toát. Cuõng gioáng nhö neàu khoâng buoàn phieàn, chuùng ta khoâng bieát yù nghóa chaân thöïc cuûa haïnh phuùc. cho neân baét buoäc phaûi coù söï ñoái nghòch, ñoù laø ñieàu chuùng ta goïi laø aâm vaø döông ñeå coù theå nhaän dieän ra chính mình, ñöôïc khoâng? Moãi ngöôøi giuùp ngöôøi khaùc nhaän ra söï vó ñaïi cuûa hoï. Cho neân khoâng coù vaán ñeà gì veà vieäc naøy. Quyù vò hieåu khoâng??"
Toâi ñaùp raèng: "Khoâng roõ laém!"
"Khoâng roõ laém (aø!) Coù leõ toâi noùi khoâng roõ. Xin loãi nheù! oà, quyù vò laø giaùo sö. Quyù vò ñaõ quen vôùi nhöõng söï giaûi thích phöùc taïp vaø saùch vôû, neân raát khoù cho toâi.
"Ma vöông laø Phaät, vì khôûi thuûy khoâng coù Ma vöông. Chæ coù Phaät mang maët naï Ma vöông ñeå ñoùng vai tuoàng keû xaáu. Vì khoâng coù thöû thaùch, khoâng coù ngöôøi xaáu, laøm sao quyù vò chöùng minh ñöôïc laø mình toát? Laøm sao quyù vò nhaän thöùc ñöôïc mình laø toát? Thôøi theá taïo anh huøng. Moïi thuoác men vaø caùc thöù khaùc ñeàu nhôø beänh taät maø coù. Neáu khoâng coù beänh thì khoâng coù baùc só hay, khoâng coù thuoác toát, khoâng coù nhöõng khaùm phaù vó ñaïi. Neáu khoâng caàn ñeán aùnh saùng vaø kyõ ngheä nhö vaày thì chuùng ta khoâng khaùm phaù ra ñieän.
"Muïc ñích cuûa söï vieäc xaáu laø ñeå moïi ngöôøi nhaän ra ñieàu laønh vaø tieáp tuïc khaùm phaù ra nhöõng ñieàu laønh. Nhöng ngöôøi xaáu ñaõ laøm, ñaõ töï mang maët naï laøm ngöôøi xaáu vì muïc ñích ñoù, ñeå quyù vò vó ñaïi, ñeå quyù vò hieåu raèng: "oà, ñieàu naøy laø xaáu. Ta khoâng neân laøm. Ta phaûi giöõ nhöõng ñieàu toát laønh." Vì quyù vò töï so saùnh vôùi mình "oà, ñieàu naøy thöïc laø xaáu, ñieàu naøy laø toát." Vì neáu quyù vò khoâng coù ñieàu xaáu ñeå so saùnh, quyù vò seõ khoâng bieát, phaûi khoâng? Quyù vò seõ laïc höôùng ñi vaø muïc tieâu cuûa mình. Cho neân baét buoäc phaûi coù Ma vöông, nhöng hoï laø nhöõng vò Phaät mang maët naï Ma vöông. Hieåu ñöôïc hay khoâng?" Toâi ñaùp: "Hieåu."
"Toát! Laønh thay, laønh thay cho quyù vò. Noù tröøu töôïng, quyù vò hieåu khoâng, vaø cuõng raát khoù hieåu, toâi bieát vaäy. Nhöng toâi raát haõnh dieän veà quyù vò, laø moät giaùo sö cuûa moät ñaïi hoïc ôû Bæ, vaø quyù vò ñaõ tu haønh moät caùch ñuû khieâm toán ñeå hoûi toâi caâu hoûi naøy, vaø coøn nhìn nhaän khi quyù vò khoâng hieåu. Toâi thöïc söï khen ngôïi.
Cuoäc thaûo luaän veà Ma vaø Phaät naøy thaät söï laø moät baøi hoïc veà khieâm toán. Thay vì laøm boä hieåu heát taát caû moïi giaùo lyù cuûa Sö Phuï, ñoâi khi chuùng ta neân hoûi chính Sö Phuï toát hôn, ñeå coù ñöôïc caâu traû lôøi ñuùng vaø khoâng sôï haõi khi noùi raèng chuùng ta khoâng hieåu!
Ñeå ñaùp laïi söï khoaûn ñaõi aân caàn tröôùc ñaây cuûa Sö Phuï, ñaïi uùy phi coâng Boonchai töø Chiang-Mai cuøng vôùi oâng Min vaø baïn gaùi oâng Min ñoàng thænh môøi Sö Phuï ñeán döï buoåi daï tieäc. Tröôùc böõa tieäc, Sö Phuï ñaõ taëng moùn quaø taát nieân cho oâng baø chuû, vaø Sö Phuï cuõng ñöôïc taëng laïi moät moùn quaø ñaëc bieät - huy hieäu ñeä nhaát ñaúng cuûa phi coâng. Ñaây laø moät huy hieäu cao nhaát daøng rieâng cho nhöõng vieân phi coâng öu tuù. Moùn quaø naøy do ñích thaân ñaïi uùy Monohai taän tay trao taëng.
Nhaø haøng naøy do oâng Min vaø baïn gaùi cuûa oâng, coâ Done, saùng laäp. Chính coâ ñaõ xuoáng beáp naáu nhöõng moùn aên chay Thaùi Lan, vöøa chua vöøa cay, moùn naøo cuõng coù höông vò rieâng. Sö Phuï khen caùc moùn aên chay Thaùi Lan raát ñaëc bieät. Coâ chuû ñaõ ñích thaân xôùi côm, chan canh, daâng nöôùc, khoaûn ñaõi Sö Phuï nhö moät vò thöôïng khaùch. Sö Phuï ñaõ caûm ñoäng tröôùc söï aân caàn khoaûn ñaõi, leã ñoä vaø chu ñaùo cuûa hoï.
Chuyeän troø haøn huyeân moät hoài, coù ngöôøi nhaéc ñeán con ñöôøng Sö Phuï ñeán laø con ñöôøng keït xe nhaát taïi Bangkok. OÂng Min noùi ai cuõng bieát ñaây laø con ñöôøng keït xe nhaát, nhöng chæ keït coù hai ngaøy maø thoâi! Ai cuõng laáy laøm laï vaø hoûi: "Taïi sao vaäy. Roõ raøng laø ngaøy naøo cuõng keït maø!" OÂng Min noùi moät caùch khoâi haøi raèng: "Moät ngaøy laø ngaøy möa, coøn ngaøy kia laø ngaøy khoâng möa!" Moïi ngöôøi nhö vôõ leõ ra cöôøi vang. Sö Phuï noùi Ngaøi töôûng laø moät ngaøy laøm vieäc vaø moät ngaøy khoâng laøm vieäc, khieán cho moïi ngöôøi laïi cöôøi vang.
Nhaèm ngaøy cuoái tuaàn, hoâm sau khoâng phaûi ñi laøm, moïi ngöôøi sau khi duøng côm xong ñaõ keùo nhau ñeán nhaø haøng Ñoâng Phöông beân doøng soâng Chao Phraya ñeå uoáng traø.
OÂng Boonchai vaø oâng Min ñeàu laø phi coâng, hoï ñaõ hoûi Sö Phuï veà yù nghóa cuûa nhöõng giaác môû Sö Phuï cöôøi noùi: "Neáu nhö naèm mô tænh daäy khoâng nhôù mình ñaõ mô thaáy gì thì töông ñoái toát hôn." OÂng Min noùi coù luùc oâng thaáy mình ñang bay bò rôùt xuoáng, nhöng vì traùch nhieäm neân vaãn cöù bay. OÂng Minh noùi oâng khoâng theå ngöng bay vì nhöõng giaác mô naøy Sö Phuï traû lôøi thaúng raèng: "Ñuùng vaäy! Khoâng theå ngöng bay chæ vì chuyeän ñoù." Cuoäc vui naøo roài cuõng choùng taøn, trong tieáng cöôøi vui veû, moïi ngöôøi ngoû lôøi töø giaõ. Caùc thaân höõu öôùc mong sôùm coù ngaøy laïi ñöôïc dieän kieán Sö Phuï.