Ban Tin Thanh Hai Vo Thuong Su 81

Ban Tin Thanh Hai Vo Thng S #81

Ban Co Biet

Nhng Cuon Kinh That Lac

James Bean, Maine, Hoa Ky, ghi chep (Nguyen van tieng Anh)

Gan ay trong chng trnh "Thc Tnh Tam Linh" tren ai phat thanh, James Bean a bnh luan nhng sach ve tam linh va a oc nhng bai viet ve nhieu ky tch, thanh nhan va nhng kinh ien cua ong va Tay phng.

Gan ay, Thanh Hai Vo Thng S co nhng e cap ky dieu va tham sau lien quan ti nhng quyen Thanh Kinh that lac. Ngai noi: "Luan hoi sanh t co ngha la au thai. ay la t ng ong Phng. Quy v khong thng nghe noi trong Thanh Kinh, v Thanh Kinh cung thng khong ay u, nh quy v a biet. No a 'luan hoi' 2,000 nam g o, cho nen co the b thieu sot. Bo Thanh Kinh that a b khoa lai  au o, va chung ta khong bao gi c xem. Nhng mot so mi sach a c ao len t nhng a iem co xa - mot vai phan cua Thanh Kinh a lo ra va co cho noi en luan hoi sinh t." (Ban Tin Thanh Hai Vo Thng S so 60).

Da vao s nghien cu cua toi ve nhng cuon Kinh that lac, toi thay li bnh luan cua ngai kha chnh xac. Trong 200 nam va qua, nhieu tai lieu co Do Thai va C oc Giao a c kham pha ra  Trung ong. Toi cung nen noi rang co nhng ngi C oc Giao hieu ky ve nhng kinh ien b mat va ho a bao ton nhng cuon "Kinh khac" nay 2,000 nam nay. Nhieu su tap ac sac khac ve thien th, th s o, phuc am, va li thien khai a song sot qua nhieu the ky, mac du ch co mot t ngi tam ao, vi au oc ci m, mi coi trong gia tr tam linh cua no.

Toi muon chia se vi cac ban ve s gap g cua toi vi nhng Thanh Kinh khac nay. Toi muon pho bien tin tc en cac ban ve nhng quyen th ky b, nhng bai giang e at khai ngo va nhng tai lieu ky dieu khac ma co the se rat hu dung tren con ng hoc ao cua ban. ay la luc kien thc nay can c tiet lo e bat c ai cung co the biet cach tm c nhng quyen sach kinh that lac hoac dau kn nay.

Cach ay rat lau, khi toi con ban ron nghien cu ve Thanh Kinh (Kinh ien Do Thai va Kinh Tan c), toi nhan thay nhng bo Kinh cua Thien Chua Giao co nhieu quyen ma khong co trong bo Kinh Tin Lanh. Nhng sach nay c goi la sach "Ky B", trong truyen thong Tin Lanh. Mac du quyen King James nguyen ban thuoc thi 1611 AD (sau Thien Chua) co nhng quyen nay, nhng dng nh nhng hoi oan Kinh Thanh Tin Lanh a lay nhng sach o ra khoi bo Kinh, khoang vai tram nam trc, e lam thanh nhng quyen Kinh nho hn, re hn cho ai chung. Ngay nay a so tn o Tin Lanh ngh rang nhng quyen sach b tranh luan o la "ao Cong giao", nhng s that nhng quyen "Ky B" ay, qua hang ngan nam, theo truyen thong, a c bao gom trong bo Kinh co cua Hy Lap chnh thong, Syrian, Nga So, Armenian, Ai Cap, va tat ca cac thanh ng co xa khac.

a so nhng sach nay cung c dch ra trong nhng "Cuon Kinh Be T." Ban dch nguyen thuy au tien sang tieng Hy Lap cua Kinh Cu c, lam tai thanh pho Alexandria vao khoang nam 200 trc Thien Chua, cung gom nhng quyen noi tren, ma ngay nay trong Bo Kinh Tin Lanh  Hoa Ky chung a bien mat!

Theo quan iem cua toi, hai quyen hay nhat trong bo sach "ky b" nay la quyen "Tr Hue cua Solomon" va "Tr Hue cua Sirach". Hai quyen nay thau thap rat nhieu cach ngon va li vang ngoc, rat giong trong ao c Kinh cua Lao T.

Nhieu ngi ngh rang bo Thanh Kinh ma chung ta biet hien gi la do Chua Gie Su va cac e t cua Ngai thau thap lai trong the ky th nhat sau Thien Chua, nhng chac chan khong phai vay! Trong mot thi gian dai hn lch s lap quoc cua Hoa Ky... trong nhieu the ky, nhng giao ng xa khong he co khai niem g ve kinh sach b gii han nh vay. Ho cho rang bo sach nay la nhng li khai huyen "cuoi cung" hoac "duy nhat" ve van e tam linh. Ngc lai, nhng ngi C oc Giao, trong thi ky khai sang ay, t do viet kinh ien mi, thanh ca, th ca tung, ngu ngon, th t, nhng th ma ho cam thay hay, va nhng tai lieu khac co tnh chat tam linh. ay la nhng nam au tien, khi ma ao C oc con cac Tong o va Thanh nhan tai the, va ao C oc con la ton giao sieu nhien hn bay gi rat nhieu, mot ton giao huyen b, chu trong nhieu ve the nghiem "Thien Quoc" hoac the gii tam linh.

* THIET LAP CHNG TRNH GIAO HUAN

C oc Giao, cung nh nhng ton giao khac, a trai qua mot giai oan goi la "giong chnh" no lang xuong hoac co ong lai thanh mot tn ngng co to chc, co tieu chuan. ai a so tin rang "thi ai Tong o va Tien Tri gi a qua roi". V ly do Minh S va Thanh Nhan (la nhng ngi dan ng cua Thng e) khong con c ai chung cong nhan na, nen mot so ngi bat au hng ve cac Minh S qua kh e c du dat. C oc Giao bc vao giai oan ma Thanh Kinh tr thanh Minh S: Sach tr thanh Thay.

Giao ng quoc gia cua ai e Constantine ra mot ban co nh liet ke nhng kinh sach cho moi thi ai dung lam giao ieu. Ho cung viet mot danh sach nhng quyen can phai c loai ra, khong c lu hanh, khong con c coi la kinh ien. Cach thc gii han hay kiem duyet nay, a so xay ra vao the ky th T. Trong giai oan nay, a so nhng "sach khac" nay b mat i ngoi v kinh ien. Ch co mot thieu so c liet vao hang Thanh Kinh The Ky Th T, va tiec thay! nhieu sach huyen b quan trong a b bo lai.

* Vai th du loai bo kinh sach

Nhieu nam trc ay, khi oc Kinh Tan c cua Jude, toi kham pha ra mot cau ky dieu... cau nay m ng cho toi biet them nhng kinh sach khac. Trong quyen sach ngan cua Jude, tiet 14 c gi lai trong Kinh Tan c, ong trch ra nhng li trong sach Enoch e Nhat 1:9. Ong cung trch li mot sach khac khong co trong kinh ien cua Do Thai, goi la Kinh cua Mi Hai v Giao Trng. Toi vo cung kinh ngac khi biet co nhng quyen kinh khac na va quyet nh rang, neu Jude, trong the ky th nhat, tm c nhng quyen nay, th toi cung muon tm xem chung ra sao. V vay, toi bat au thau thap nhng tai lieu b mat ma a mot thi c coi nh kinh ien.

T ng "sach ky b" co ba ngha chnh: 1) tai lieu b mat hoac b dau co tnh cach b truyen; 2) sach khong c nha th a chuong nhng oc thay tam linh nang cao; 3) tai lieu gia tng hoac tng tng. Hien nay co hang tram kinh sach huyen b tieu bieu cho ca ba loai tren. Toi co co gang thau thap tat ca nhng tai lieu b mat tm c va thay trong so o co nhng quyen quan trong, cha nhng giao huan tu hanh thiet yeu.

Bo sach cua Enoch c tm thay trong mot vai bo Kinh Ethiopian va Kinh Be T. Sach dien ta nhng chuyen du hanh thng gii cua Tong o Enoch qua bay tang tri! Giong nh Hermes Trimegistus cua Hy Lap va Kabir v ai va huyen b cua thi Trung Co ben An o, Enoch ta the nghiem cua ong tren nhng canh gii cao.

* TH CA TANG SOLOMON - TH TAN C!

Trong so cac tai lieu ma toi thau thap, toi ngh Th Ca Tung Solomon la hay nhat. No la sach sap ra cua Th Tan c. Tap th nay c coi nh quyen thanh ca au tien cua C oc Giao thi xa. Mot v thong thai ban ve nhng bai Th Tung nay: "ay la mot trong nhng bai ca hoa bnh, hanh phuc tuyet vi nhat ma the gian tng co." Bentley Layton noi trong Kinh Ngo ao rang Tap Th Ca Tung nay c coi nh la mot kinh ien c a chuong va c hat bi nhng ngi ao C oc song tai Syria va Mesopotamia khoang 2000 nam trc.

Mot ngi ao C oc thuoc mon phai Unity a mot lan xuat ban quyen Th Ca Tung nay vai nam trc ay va a tao thanh s xac nhan hang ngay da tren quyen sach co nay. Nhng ban thanh ca hay ngay ngat nay khien toi nh ti th tnh thng Sufi trong truyen thong "ngi yeu va ngi c yeu". Nhieu ngi toa thien quan Th Ca Tung nay va cho biet ho cam thay tam hon tang them long cong hien, nh mac phai li tnh vi Thng e, Be Tnh Thng. Toi cung co the nghiem nh vay.

"Khong g kho khi con tim gian d,
T tng tot khong tm thay vet thng,
Khong ma bao trong tan cung t tng sang.

Gia at tri menh mong,
Ta khong he lo ngh.

Di cung nh tren. (t Th Tung 34)

Hay m oi tai, ta se noi vi ngi;
dang hien ngi cho ta, e ta dang hien cho ngi.
(t Th Tung 9)

Ngi ban cho ta cha chan li Chan Ly
e ta cung noi giong nh ngi.

Chan Ly tuon ra t mieng toi nh giong nc chay
oi moi ta la ket qua,

No cho ta s hieu biet bang vang
v li cua Chua la Li chan that
la Canh Ca Anh Sang cua Ngai.

ang Toi Cao em Ngoi Li en nhieu the gii,
Chung giai thch ve ep cua Ngai,
ca tung ngai thu toi vi Ngai,
la s gia cua tr oc Ngai
nhng giao vien cho cong viec cua Ngai.

S mau le cua Ngoi Li khong the nao noi c
S mau le va sac ben cua no nh li noi cua Ngai.

Dien bien cua no khong biet dt,
khong bao gi that bai, ng vng vang.
Nguon goc cua no va con ng no i khong the nao hieu noi.

Ket qua cua no nh tac pham cua Ngai
v no la anh sang va y ngh luc ban au,

va qua no ma the gian am luan...

Mieng cua ang toi cao noi vi ho
va Ngoi Li cua Ngai lam sang to.

Ni Ngoi Li ng la loai ngi
va chan ly cua no la tnh thng. (t Th Tung 12)

Quyen Th Ca Tung nay con co nhng oan noi ve kha canh n tnh cua Thng e:

"Ta da vao c Thanh Than va Ngai nhac ta len coi thien ang."

* SACH PHUC AM THEO NGHA CUA MARY MAGDALENE

Sach Phuc Am cua Mary la mot trong nhng sach co c tm thay vao nam 1945 gan thanh pho Nag Hammadi tai Ai Cap. S tai gioi cua Mary Magdalene trong sach Phuc Am nay cho thay tam gng sang trong vai tro lanh ao cua phu n, trong thi phoi thai cua ao C oc Giao.

Mary c dien ta la mot Tong o, giong nh 12 Tong o va la mot trong nhng ngi cua nhom Chua Gie Su. Nhng hn vay na, Mary nh la mot ngi tha t cua Chua, nhan vai tro cua Ngai lam thay tam linh cho nhng e t khac. Trong nhieu cach, noi dung sach a xac nhan s lanh ao cua ngai oi vi e t can c vao tr hue tu hanh cao ang cua ngai.

La ngi nhan giao ieu b mat t Chua Phuc Sinh, Mary, trong Phuc Am cua ngai, a day e t nhng hieu biet ve tu hanh va cho biet t m cac the nghiem cua ngai, nhng cuoc du hanh len canh gii cao vi s thap tung cua Hoa Than Thay sang choi, la Chua Phuc Sinh. Ngai e lai cho e t nhng giao huan tu hanh va nhng li Chua noi trong nhng lan gap mat vi ngai, ma co le a xay ra trong luc cau nguyen that sau, toa thien that lau.

* SINH HOAT CUA PAUL VA THECLA

Noi ve nhng Tong o va Thanh Nhan phai n trong thi gian ao C oc Giao con mi th "Nhng Sinh Hoat Cua Paul va Thecla" la di tch ve i song va thi gian cua Thelca, tn o cua Thanh Paul Tong o. Sach nay ay nhng chuyen phi thng va than ky trong i Thelca, e keu goi nhng Cha va Me cua Ai Cap. Sach ta Thecla la mot "Giao o cua Thng e", ma oi khi i xa, oi khi song i tang ni trong hang ong. Ngai cung la mot nha lanh ao tam linh va la mot nha giao day con ngi ve "con ng cua Thng e". Sach ghi rang "nhieu ngi bo the gian, song cuoc i xuat gia vi ngai." Ngai c nhieu ngi yeu men ti noi mot ngoi chua a c dng len e tng nh ngai.

* SACH PISTIS SOPHIA (C TIN - TR HUE)

Sau khi nghien cu bon quyen Phuc Am cua Kinh Tan c, toi tr nen vo cung to mo va thac mac ve ket cuc cua tng quyen. Moi quyen ch danh ra mot hoac hai chng ngan ngui, noi ve giao ly va sinh hoat cua Chua sau khi phuc sinh. ang ly, neu co ngi ung day sau khi chet nh vay, no se lap tc tr thanh mot hien tng chnh, ay kinh ngac, ti noi thanh trung iem cua s chu y ch? Du ngi viet khong muon ghi lai hien tng o tng chi tiet mot? Chang le nhng li vang ngoc va hanh ong cua Chua Phuc Sinh khong ang c lam trung iem trong nhieu chng sach? Neu khong phai la ca quyen sach? Vay ma, Kinh Tan c ch noi : "Chua Gie Su co lam nhieu viec khac na." va "Ngai tiep tuc xuat hien trc mat e t va day ho ve Thien Quoc."

Nh vay, ro rang la nhng ieu Chua day sau khi phuc sinh, oi vi e t, la rieng t va co trnh o cao, danh cho nhng tn o nao san sang muon tu hanh nhieu hn va ang tren ng hoc ao. Du nhng giao huan nay rat kho kiem, nhng nhng tai lieu khac cung co nhng li giao huan sau khi phuc sinh, nh: Sach Phuc Sinh, Sach Phuc Am cua Mary, Phuc Am cua Thomas, Cuoc am Thoai cua V Cu The, Phuc Am cua James, Sach cua Jeu, Th Peter gi Philip, va Sach cua Pistis Sophia (c Tin-Tr Hue).

Quyen Phuc Am ln nhat tng c kham pha la quyen Pistis Sophia, c mang t Ai Cap ti Luan on va c A. Askew mua vao nam 1772. Ong la bac s  Luan on, chuyen gia su tam tai lieu co. Sach nay c xuat ban va mot trong nhng oc gia noi tieng nhat la ong William Blake, mot thi s tai ba huyen b, a c rat nhieu anh hng cua sach.

Noi dung sach co noi ve mot thi gian nao o, mot so ngi ao C oc tin co luan hoi sanh t va s hien hu trc o cua linh hon. Nh "the nghiem tren ng Damascus" cua Thanh Paul c ghi lai trong Kinh Tan c, th Chua c ke lai la co xuat hien trc cac tn o, en t hao quang cc ky sang choi va nhieu luong anh sang. Nhieu cuoc am thoai hap dan gia Chua va nhng ong tu a c ghi lai trong tai lieu nay, dai khoang 11 nam!

Quyen Pistis Sophia cung gom co nhieu ban thanh ca hay va li cau nguyen. Mac du thuyet luan hoi c e cap la co that, muc ch cua nhng day do nay la e giai thoat linh hon ra khoi nhng troi buoc cua vat chat, khoi banh xe luan hoi. S vo minh ve the gii tam linh c thay the bang s t do ve tam linh va linh hon c ban cho kha nang du hanh t qua at len thien ang, bang Giong Anh Sang Thanh Than. "Tat ca cac con, hay i tm Anh Sang, e lc lng linh hon trong cac con song day. Ngay em tm kiem ch ngng ngh, kiem cho ti khi cac con thay nhng b an cua The Gii Hao Quang, no se lam cac con trong sach, lam cac con thanh anh sang tinh khiet, va a cac con vao The Gii cua Hao Quang."

The nghiem nay xay ra trong luc ngoi thien mot mnh va suy tng.

* LOAT SACH NAG HAMMADI C KHAI QUAT TAI AI CAP!

Mot so cac sach v huyen b co xa a c kham pha ra gan thanh pho Nag Hammadi, bac Ai Cap. Chiec "vo thi gian" gan 2000 tuoi nay la mot cai chai ln, han kn, cha nhng t giay bang da, viet tieng Coptic, do cac nha s chon kn vao the ky th T, ngay nay c goi la Bo sach Nag Hammadi, a gay nen mot cuoc cach mang ve tam linh.

B chon dau di cat cua Ai Cap trong nhieu the ky, nhng kinh ien b cat xen va bo quen nay, trong nhng nam au cua ao C oc Giao Ngo ao, co the pho bien ti nhng ngi tam ao ngay nay nhng s hieu biet ve nhieu truyen thong huyen b ma mot thi a co  Tay Phng. Loat sach co nay cha nhng bai giang tu hanh t nhng phong trao tu hanh nh la C oc, Ngo ao, Do Thai, Pi-ta-go, Hermetic, v..v... Nhng giao ly b an a tr lai vi chung ta. Nhng thay Ngo ao truyen Tam An cho hoc tro cua ho vao "Nhng B an cua The Gii Anh Sang" va viet lai nhng bai ta ve cuoc hanh trnh len the gii khac ben trong. Mot trong nhng quyen Nag Hammadi c noi en nhieu nhat la Phuc Am cua Thomas, ay la tap su tam nhng li day cua Chua Gie Su ve viec at khai ngo.

* NHNG LI CUA CHUA GIE SU VE ANH SANG VA AM THANH

Phuc Am Thomas la quyen "Phuc Am Li", mot su tap ve nhng cach ngon, va nhng chuyen ngu ngon cua Chua noi ve s kham pha ra Thien Quoc. Chu e cua nhng tap kinh ay tr hue nay la: ang Toi Cao la Anh Sang, linh hon chung ta la bang Anh Sang, va neu quan tng ve Anh Sang Song nay, chung ta se co the tr len thien ng.

Trong Sach Thomas co ghi Chua Gie Su la mot minh s, day e t cua ngai rang "chung ta t Anh Sang ma ra, t ni ma Anh Sang t no hnh thanh"; "Trong ngi Anh Sang co Hao Quang, va no chieu sang toan the gii"; va "neu ta nguyen ven, ta se tran ay Anh Sang"; hay la "Ai uong t mieng ta se tr thanh nh ta; Ta se thanh ngi o, va nhng b mat se c tiet lo ra cho ngi o." Hnh anh uong t mieng Chua y ch s lang nghe Am Thanh, Ngoi Li hoac Giong Noi cua Thng e, no lam bien oi ngi nghe, em ho vao thc tai b an, cao hn. Nhng li trch dan nay la t quyen Phuc Am Thomas, Marvin Meyer, do Harper Collins xuat ban.

* THUYET THAN B VA ANH SANG CUA GNOSTICS, TRC KIA VA BAY GI

Mot trong nhng giao ly chnh cua nhng v thanh Gnostic la the nghiem Anh Sang ben trong. That ra, thay Hao Quang la mot the nghiem pho thong; ngi tren the gii thuoc moi van hoa khac nhau a ghi chep nhng the nghiem ve Thien ang va nhng gap g "Hao Quang ben trong". Nhieu ngi dien ta rat hay trong sach v b mat cua ho nhng luc ho trong thay Anh Sang ti t ben ngoai bong toi. Nhieu thanh nhan va ngi ky b, ke ca nhng ngi viet cac bai Nag Hammadi khac nhau, a dien ta Thng e hoac Chung Sanh Toi Thng la mot Thng e Vo S Bat Tai, Thanh Khiet, Sang Ngi, Hao Quang. Ho cung tin rang chung ta la linh hon (con ngi that cua chung ta), la "nhng tia sang", rang trong thc te chung ta la "Con Cai cua Anh Sang".

Nhng the nghiem Anh Sang noi tai xay ra trong luc ta quan tng hoac thien. "Nhng tia sang nguyen thuy, soi sang nhng linh hon trong sach vi nhng s hieu biet tam linh, khong nhng cho ho tran ay nhng phc loc va anh sang, ma con a ho ti nhng canh gii Noetic, bang cach thien quan ban the ben trong cua van vat. V the, Thanh Neilos noi: "Trang thai ung cua ngi co tr thong minh la chieu cao ly tr, tng t nh mau tri ay Hao Quang cua Ba Ngoi Thanh Than trong luc cau nguyen." (Quyen Philokalia, tap IV, bai viet cua cac Thanh Hy Lap, Sach Faber).

"Thng e la Anh Sang, va trong Ngai khong co bong toi." Va "Nhng ngi co tam hon thanh khiet c gia tr, v ho se c nhn thay Thng e." (Tan c)

"Hay hieu Anh Sang V ai o la g." (Bo sach Nag Hammadi, tieng Anh, nha xuat ban Harper Collin)

"Ta la Anh Sang tren cung khap moi vat." (Phuc Am Thomas)

"Roi chung toi len ti canh gii th sau. Toi cham chu nhn len va trong thay Anh Sang that ln ang roi xuong canh gii th sau." (t Sach Khai Huyen cua Paul, Tap sach Nag Nammadi, tieng Anh).

Trong cuon Be T co noi - ban dch mi, Harper Collin - "T Coi Nguon cua Tr Hue ngai, Anh Sang cua ta phat ra pha trc; trc nhng ngac nhien cua Ngai, mat ta nhn cham chu."

Va "c Thanh Than soi sang nhng u toi trong tim cua bay toi t cua ngai bang Hao Quang nh mat tri".

Xa hn na ve Phng ong, Thanh Kabir Trung Co noi: "Anh Sang cua linh hon bang 16 lan mat tri."

ao Mandaean cua Iraq co nhieu ban thanh ca hay va nhng li cau nguyen en Anh Sang va nhng the nghiem thien ang tng t nh nhng ngi suyt chet tr ve. "Anh Sang cua Ngai soi sang. Hao Quang cua Ngai lam sang ngi the gii va nhng chung sanh thanh thien ang ng trc ngai. Ho sang trong hao quang cua ho va trong Hao Quang V ai ang soi tren ngi ho."

Quyen Pistis Sophia la do hang sach E. J. Brill xuat ban. Enoch, Th Ca Tung Solomon va Thelca c tm thay t trong nhng quyen kinh that lac va Nhng Quyen B Lang Quen cua Eden, Meridian, do Penguin Books xuat ban. Cac sach cua Thomas, Mary, James, va nhng sach khac c tm thay trong bo Phuc Am Tron Ven, nha in Polebridge. Mot tap kinh b an rat hay ma toi e ngh la Quyen Kinh Khac, do Harper Collins xuat ban. Nhng sach hay khac gom co: Kinh Jerusalem Mi, Doubleday va Bo Sach Nag Hammadi bang tieng Anh, nha xuat ban Harper Collins.

Nh cac ban a thay t nhng th du ngan ngui nay cua kinh ien b mat, nhng sach b bo ra khoi Kinh Thanh The Ky Th T nay co khuynh hng khuyen khch the nghiem tu hanh ca nhan va s toa thien. Truyen thong tu hanh thi trc cha bao gi c hieu thau  phng Tay, va theo toi ngh, o la ly do tai sao nhng quyen khac nay b bo lai.

Hoi xa, mot nha than b kiem thi s tai ba noi rang: "Ma vng a che ay giao ly cua cac thanh nhan va khong cho loai ngi biet."

Muon biet them chi tiet va nhan danh sach mien ph ve ban dch cua nhng quyen kinh that lac, xin th ve: James Bean, PO Box 7, New Port, Maine 04953-0007, USA.