Thanh Hi V Thng S khai th
Santimen, Bnh ng, Formosa
Ngy 21 thng 12, 1992 (Nguyn vn ting Anh)
V: Con c mt cu hi, hon ton v l thuyt, nhng con b mc kt hn m߶i nm nay. Con hiu theo u c rng chng ta khng c ci gi l "ti"; nhng cm gic ny khng phi l mnh, s suy ngh ny khng phi l mnh, vn vn. Nh vy ci g lun hi qua lun hi li, ci g gy nghip ch߾ng v thu thp nghip ch߾ng, v ci g to ph߾c bu v thu ph߾c bu? Ci c phi l u c ca mnh khng?
SP: Хu c ca mnh, v linh hn ca mnh bm vo u c . Th d, nu xe hi b nn m ng߶i li khng chu nhy ra, th h cng b tiu tng theo ci xe lun. Nu ng߶i nhy ra kp thi, nu h khng quyn luyn ci xe nhiu qu v khng mun cu ci xe th h c th cu c i h. C ng߶i thch xe hn c s sng. Phn ng chng ta cng hay b vn : Thch ng߶i lm rc ca mnh hn l linh hn mnh, hn l Chn Ng ca mnh. Chng ta lun lun tip xc vi th gii bn ngoi, vi nhng t t߷ng thu thp c, vi th thnh kin, vi th chuyn v vn, m khng chu tip xc vi Фng tht s ca chng ta, Chn Ng ca chng ta. Thnh ra mi gp rc ri nh vy.
Ti rn gii thch thm. Trong cuc i, qu v c hiu l by gi ai ang sng khng? l s nhn thc, ci "ti" tht ang sng qua nhng gic quan nh tay, chn, tai, mt, ming, cm ngh, no b. Vy thi. V nu ci "ti" ny - s nhn thc ny - lun lun mc kt vo trong nhng cm ngh ny, s suy ngh ny, tin tc ny, th ci "ti" khng th t do thot ra khi cm ngh , t t߷ng , nhng thnh kin thu lm t x hi, t mi tr߶ng sinh sng, t thi quen. ߽ng nhin s nhn thc tht s - ci "ti" tht y - phi tr li ln na. Nhng nu ci "ti" tht ny lun lun hiu rng n - ci "ti" tht, s nhn thc tht y - ch l k mc kch tt c nhng cm t߷ng ny, tt c s suy ngh ny, tt c nhng t t߷ng thu thp ny, th lc ci "ti" khng bao gi b mc vo nhng cm ngh hoc t߷ng ny, v lun lun t do. Cho nn khi vng sinh, ng߶i tuyt i bit rng h khng phi l nhng cm ngh ny, khng phi l nhng hon cnh rng buc ny, khng phi l nhng t t߷ng ny, th ng߶i y s t do. H s hnh trnh v vi ton th ngun sng mnh mng, m khng b kt vo mt gc suy ngh, cm t߷ng, th߽ng, ght no. Thnh ra chng ta phi lm cho s nhn thc ca mnh tnh dy, ko n v, tip tc nhc nh n hoi, rng: "Ng߽i khng phi l cm t߷ng ny, ng߽i khng phi l ngh ny, ng߽i khng phi l ci ny, ng߽i khng phi l ci n." Hiu khng? Khng c ci g l qu v c!
V: au nhc cng vy sao?
SP: Phi, bi v thn th cm thy au; dy thn kinh cm thy au bi v dy thn kinh c sinh ra l cm thy nhng ci ny. S nhn thc thch h߷ng th nhng cm gic ny v thch bit nhng ci bn ngoi. Nu khng, lm sao chng ta nhn bit c? y l s nhn thc ang th nghim ni au n qua c th, nhng s nhn thc t n khng bao gi c au n! Nu qu v n mt qu to, qu to ngt; khng phi li qu v ngt. Khng phi qu v l ng߶i ngt! Ci ngt khng phi l qu v, n l t qu to; qu v l ng߶i h߷ng th h߽ng v ngt . Cng vy, chng ta - s nhn thc - h߷ng th vui, bit au, v t chi nhng ci n khng thch. Nhng tt c nhng ci ny khng thnh vn . Qu v c th th߷ng thc hay t chi, th nghim ci thch hay ci khng thch, ch c vy thi. Qu v khng phi l ci thch hay ci khng thch kia. Nhng ci ny ch l trng hung m thi.
Th th ti sao phi mc vo , ri b buc vo kip ny qua kip khc? Bi v khng tha mn. Qu v phi bit rng nhng th ny ch l thong qua. Hm nay n n, ngy mai n ra i. Vy thi. Nu thch th vui h߷ng, nu th nghim chuyn khng hay th phi chu, vy thi. Khi i th i, khi khng c th khng c. Nu khng, nu chng ta - s nhn thc ny - c tip tc theo ui nhng th vui, th chng ta s phi lun hi. S nhn thc mun chp ci cm gic cn st kia, thnh ra n phi rn t mnh vo khun mt ln na ri h߷ng th hoc chu kh, lun lun bm vo ci cm gic cay ng, ngt bi ny, theo ui n.
Nu mt ng߶i no cho qu v mt qu to, qu v n vo: , thch qu! Nhng by gi khng c qu khc, qu v chy khp ni tm to; ngy no trong u cng ch ni: "To, to, to!" Qu v khng th lm g khc, mi m ti mt hn, lc vo h߽ng v ngt ngo ca qu to. Cuc sng cng ging vy: S nhn thc ang ui theo ci n thch v ght ci n khng thch, ri chng ta b mc kt trong lun. S nhn thc khng th t cu n ra khi nhng cm gic ny; cho nn, chng ta b ct li, khng c gii thot. Nu mi pht giy, nht l lc t trn chng ta bit mnh khng phi l cm t߷ng ny, khng m xa chi ti cm gic ny, chng ta xong xui i vi tt c nhng cm ngh ny, th chng ta t do. Chng ta lun lun t do! Khng bao gi l khng t do. (Mi ng߶i v tay)
Thnh ra, c vic khc khi no mun khc, c߶i khi no mun c߶i, nhng phi hiu rng ci khc, ci c߶i khng phi l mnh. Qu v ch ang th nghim nhng chuyn , v mun c bit nhng ci , v mun hin hu. Nu khng, qu v khng hin hu; nu khng th gii khng hin hu. Chng ta ni rng th gii y au th߽ng, n khng nn hin hu, nhng ti sao khng hin hu ch? Nu khng c n th cng chn lm. Khng c g lm, lc no cng h߷ng th: ", ta l ci , ta l ci , ta l ci . (Mi ng߶i c߶i) Ta l Thng Ъ, vy thi, ta l Фng Vn Nng, v ta bit nh vy! Ta khng au kh, khng g c. Ta lun lun h lc." Th sao? (Mi ng߶i c߶i) ng ni chi ti Nit Bn, th sao? Nu ngy no cng vui, th sao?
Nhng bi v qu v vn cn mun Nit Bn th phi b cng ra. Lm cho ti khi no khng mun na mi thi, ti khi chn ngy, lc qu v t do! (S Ph v mi ng߶i c߶i) Ti ch mun qu v tu n Nit Bn bi v ti mun qu v bit rng qu v khng cn Nit Bn. Nhng v qu v cn cn, nn phi lm m c. Nu cn mun gi, bng nha, th c ly. Nhng dng cho ti khi ming kh, khng c sa, khng c g c, ri mt ngy no qu v s ling n i. V nhn thy rng mnh khng cn n ngay t lc u. Bi v qu v lun lun t do, khng cn ci .
