Vô minh và khai ngộ
Câu truyện về hai anh em


Thanh Hải Vô Thượng Sư kể,
Ðài Bắc, Formosa, ngày 1 tháng 12, 1986
(nguyên văn tiếng Trung Hoa)


Ðời xưa có một phú ông và hai người con trai, cũng giàu có, thông minh như nhau. Hai anh em được sinh ra trong cùng một gia đình giàu có, lớn lên trong cùng một hoàn cảnh sang trọng. Một hôm, người em trong lòng cảm thấy thôi thúc muốn thể nghiệm đời sống khác lạ, cho nên nói với cha rằng anh muốn mạo hiểm ra ngoài để thử coi đời sống mới như thế nào ở ngoài kia.

Ở thế giới bên ngoài, anh phải đương đầu với nhiều tình trạng gay go, trải qua những khó khăn ngặt nghèo, nhưng anh cũng học được rất nhiều sự thật. Do đó anh trở thành thông minh hơn, khôn ngoan trí huệ hơn và tài giỏi hơn. Anh biết cách đối phó với những hoàn cảnh khác nhau và khám phá ra được những tài năng tiềm ẩn của mình. Trước kia anh đâu biết là mình có những tài nghệ này vì sống trong gia đình giàu có, có người hầu kẻ hạ, muốn gì là được nấy không cần động ngón tay. Thành thử anh đâu biết mình có tài nghệ gì. Sau khi liều lĩnh ra ngoài thể nghiệm trường đời, anh mới khám phá ra rằng mình có rất nhiều khả năng, tài nghệ không thể nghĩ bàn. Rồi càng ngày anh càng vui vẻ sung sướng, dần dần nhận thức được rằng mình có lực lượng vĩ đại.

Tuy nhiên, trước khi nhận ra sự thật này, anh đã gặp phải rất nhiều khó khăn cực khổ. Cuối cùng, tình cảnh trầm trọng nhất xảy đến: anh bị đau nặng, không một xu trong túi, không người săn sóc, không nhà không cửa, không có gì cả, lại còn bị đối xử tệ bạc nữa. Lúc đó anh thật nhớ nhà, nghĩ bụng: "Ta không thể tiếp tục sống như vầy được; ta phải về nhà. Ở nhà thoải mái hơn, sao lại ra ngoài sống như một kẻ ăn mày?" Lúc đó anh khát khao được trở về và liên lạc với gia đình. Cuối cùng khi về tới nhà, người cha rất đỗi vui mừng, nồng nhiệt chào đón anh, lập tức đem cho con những bộ đồ đẹp nhất, thức ăn ngon nhất và quà cáp tốt nhất. Một bữa tiệc linh đình được tổ chức để chào đón anh trở về nhà.

Lúc đó người con trai lớn hỏi cha rằng: "Còn con thì sao? Cha đâu có bao giờ mở yến tiệc vì con hay cho con món gì đặc biệt! Tại sao vậy? Từ trước tới nay con trung thành với cha, không bao giờ bỏ đi! Ngày nào cũng hầu hạ cha, ở gần bên cha, mà đâu bao giờ cha cho con món gì đâu!" Nghe vậy ông cha trả lời: "Tất cả những gì cha có đều là của hai anh em con".

Bây giờ hoàn cảnh hai anh em giống hệt như hồi trước. Người em trai không mất mát gì cả, vẫn giàu có như xưa. Tuy nhiên, người em gặt hái được những điều mà người anh không có. Quý vị có biết đó là gì không? Anh ta có nhiều kinh nghiệm trường đời hơn, thông minh hơn, trí huệ hơn, nhiều khả năng hơn và nhận thức được chính mình nhiều hơn, hiểu mình nhiều hơn xưa. Có phải vậy không?

Mặt khác, người anh chẳng khác chi một đứa con cưng hư, hưởng thụ đời sống thoải mái dễ chịu, nhưng chỉ được bấy nhiêu thôi; không có gì là thật sự lợi ích. Cũng giàu như em, nhưng thiếu trí huệ. Bây giờ người em hiểu biết nhiều thứ, nhận thức và hiểu chính mình nhiều hơn, và tự lập tự cường hơn. Còn người anh thì không có mấy thứ này.

Một vị Phật vốn đã là Phật rồi, điều đó đúng, nhưng chúng ta chỉ có thể nhận thức được điều đó sau khi đã trải qua giai đoạn làm chúng sinh. Bằng không thì không biết rằng mình là Phật. Nếu không trải qua thời gian làm chúng sinh thì mặc dù chúng ta vẫn là Phật, nhưng không ích lợi gì. Thành ra chúng ta phải xuống thế gian lừa lọc này để học hỏi, để biết làm người phàm phu là như thế nào, để biết làm sao vượt qua được những hoàn cảnh khó khăn, đau khổ, rồi dần dần mới hiểu "hạnh phúc" là gì. Phải học tình trạng "vô thường" thì mới ngộ được thế nào là "vĩnh cửu". Phải học "vô minh" ở cõi đời này, sau đó mới hiểu "trí huệ" là gì.

Trước khi hoàn tất việc học, mặc dù quý vị vẫn là Phật nhưng là "Phật vô minh". Rồi từ từ quý vị trở thành "Phật khai ngộ", một vị Phật thật sự, y như mình lúc nguyên thủy vậy. Chúng ta vốn có mọi thứ rồi, không cần phải đợi sau khi khai ngộ rồi mới có. Vấn đề là chúng ta không biết mình có gì.

Trước khi khai ngộ và sau khi khai ngộ không có gì khác nhau. Sau khi khai ngộ chúng ta vẫn có cùng lực lượng mà mình đã có trước kia, ngoại trừ hồi đó mình không biết là mình có. Bây giờ quý vị hiểu rồi. Bởi vậy Phật Thích Ca mới nói: "Phiền não là bồ đề", và "Chúng sinh đều là Phật". Ngài không nói dối. Hôm nay tôi giảng cho quý vị biết ý Ngài muốn nói gì: Tại sao Phật lại là chúng sinh, và tại sao Phật phải xuống thế giới này để trở thành chúng sinh và chịu nhiều đau khổ?

Sự thật là, sự đau khổ không hẳn là đau khổ; chúng ta đang học hỏi mà thôi, cũng giống như học ở trường, cho dù học tiểu học, trung học hay đại học, cũng đều rất thử thách. Tuy nhiên, khi học xong các môn rồi, chúng ta sẽ thông minh hơn. Rồi lớn lên sẽ kiếm được một chỗ đứng cho mình và trở thành tự lập. Cho nên mình phải học. Nếu không thì không biết mình có khả năng gì.

Nếu tất cả chúng sinh đều có Phật tánh và vốn đã là Phật thì tại sao người ta lại nói phụ nữ không thể thành Phật? Ðiều này vô lý! Thành Phật là thành Phật, không có gì khác nhau. Cho nên tôi đã nói quý vị nhiều lần rồi, rằng nội đạo hay ngoại đạo gì cũng đều là đạo, và chúng sinh tốt hay xấu gì cũng là Phật cả. Không có tốt mà cũng không có xấu, nhưng đó là nói từ quan điểm của cảnh giới cao nhất. Trước khi đạt tới cảnh giới này, chúng ta phải học hỏi và vẫn cần phải làm điều tốt. Không thể nói rằng: "Tốt xấu như nhau, đâu cần phải học. Mình đã là Phật rồi thì cần gì phải tu". Ðừng nên có những ý nghĩ đó!

Chúng ta vốn là Phật, điều đó đúng, nhưng chúng ta vẫn cần phải tu hành vì mình chưa thật sự nhận thức được mình là Phật. Tôi nói thì quý vị tin, vì quý vị tin tưởng nơi tôi. Nhưng quý vị vẫn chưa tự mình chứng được điều này, cho nên vẫn phải tu là vậy. Nếu không quý vị sẽ rất là đau khổ. Trước khi biết mình là ai, người nào trách mắng mình một chút thôi là mình cũng đau lòng, ai ghét mình là mình ghét lại, bởi vì chưa ngộ ra rằng tất cả chúng sinh đều là Phật. Chưa đạt tới trình độ đối đãi bình đẳng với mọi chúng sinh, không phân biệt. Vì vậy mới phải tu cho tới khi tâm không còn giao động và thấy tất cả chúng sinh như là chính mình vậy. Lúc đó mới có thể nói rằng đã thật sự biết mình.  




Giới thiệu trang này đến bạn